# Python Operatörler

Python operatörler (operators) konusunu işliyoruz.

Diğer tüm programlama dillerinde olduğu gibi Python programlama dilinde de operatörler değişkenler ve değerler üzerinde işlem gerçekleştirmek için kullanılırlar. Buradaki işlem birçok kategoriye sahiptir. Şimdi bu kategorileri yazalım ve ardından tek tek inceleyelim;

• Aritmetik (arithmetic) operatörler

• Atama (assignment) operatörleri

• Karşılaştırma (comparison) operatörleri

• Mantıksal (logical) operatörler

• Kimlik (identity) operatörleri

• Üyelik (membership) operatörleri

• Bit (bitwise) operatörleri

1. Aritmetik Operatörler

Python aritmetik (arithmetic) operatörler sayılar üzerinde matematiksel işlemler yapılırken kullanılırlar. a=5 ve b=2 değişkenleri üzerinden aşağıdaki örnek kullanımları inceleyebilirsiniz.

Operatör	Açıklama	Örnek
+	Toplama	a + b # 7
-	Çıkarma	a - b # 3
*	Çarpma	a * b # 10
/	Bölme	a / b # 2.5
%	Mod Alma	a % b # 1
**	Üs Alma	a ** b # 25
//	Tam Bölüm	a // b # 2

2. Atama Operatörleri

Python Atama operatörleri değerleri değişkenlere atarken kullanırlar. Tabi bu atamaları yaparken aynı zamanda aritmetik operatörleri de kullanarak pratik kod yazabilirsiniz. a=5 ve b=2 değişkenleri üzerinden aşağıdaki örnek kullanımları inceleyebilirsiniz.

Operatör	Açıklama	Eş Kullanım
=	Eşittir	a = b
+=	Toplayarak Eşitle	a = a + b
-=	Çıkararak Eşitle	a = a - b
*=	Çarparak Eşitle	a = a * b
/=	Bölerek Eşitle	a = a / b
%=	Mod Alarak Eşitle	a = a % b
**=	Üs Alarak Eşitle	a = a ** b
//=	Tam Bölerek Eşitle	a = a // b
&=	Bit AND İşlemi	a = a & b
|=	Bit OR İşlemi	a = a | b
^=	Bit XOR İşlemi	a = a + b

3. Karşılaştırma Operatörleri

Python karşılaştırma (comparison) operatörler ile sayılar üzerinde büyük, küçük ve eşit ifadeleriyle karşılaştırma yapabilirsiniz. a=5 ve b=2 değişkenleri üzerinden aşağıdaki örnek kullanımları inceleyebilirsiniz.

Operatör	Açıklama	Eş Kullanım
==	Eşit mi	a == b # False
!=	Eşit değil mi	a != b # True
>	Büyük mü	a > b # True
<	Küçük mü	a < b # False
>=	Büyük eşit mi	a >= b # True
<=	Küçük eşit mi	a <= b # False

4. Mantıksal Operatörleri

Python mantıksal (logical) operatörler ile şartlı durumları birleştirebilirsiniz. a=5 ve b=2 değişkenleri üzerinden aşağıdaki örnek kullanımları inceleyebilirsiniz.

Operatör	Açıklama	Eş Kullanım
and	Her iki durumda doğruysa	a < 5 and b < 10 # True
or	Herhangi bir durum doğruysa	x < 5 and x == 10 # True
not	Durumu ters çevir	not(a < 5 and b < 10) # False

5. Kimlik Operatörleri

Python kimlik (identity) operatörler ile değişkenleri karşılaştırarak aynı olup olmadıklarını kontrol edebilirsiniz. a=5 ve b=2 değişkenleri üzerinden aşağıdaki örnek kullanımları inceleyebilirsiniz.

Operatör	Açıklama	Eş Kullanım
is	Aynı objelerse doğru	a is b # False
is not	Farklı objelerse doğru	a is not b # True

6. Üyelik Operatörleri

Python üyelik (membership) operatörler ile bir değişkenin bir dizi, liste,küme vs içinde olup olmadığını kontrol edebilirsiniz. a=["elma", "armut", "çilek"] değişkenleri üzerinden aşağıdaki örnek kullanımları inceleyebilirsiniz.

Operatör	Açıklama	Eş Kullanım
in	İçinde varsa doğru	"armut" in a # True
not in	İçinde yoksa doğru	"karpuz" not in a # True

7. Bit Operatörleri

Python bit (bitwise) operatörler ile değişkenleri karşılaştırarak AND , OR , XOR , NOT , Sağa Kaydırma ve Sola Kaydırma işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz. Örnek kullanımları aşağıdan inceleyebilirsiniz.

Operatör	Açıklama
&	AND işlemi
|	OR işlemi
^	XOR işlemi
~	~x = -(x+1) işlemi
<<	Sola kaydırma
>>	Sağa kaydırma

& operatörü ile elinizdeki bir sayıyı başka bir sayı ile bit düzeyinde AND işlemine tabi tutabilirsiniz. Örnek kullanım aşağıdadır:

a = 3
# bit değeri: 0011

b = 5
# bit değeri: 0101

a &= b

#         0011
#(AND)    0101
#-------------
#         0001


print(a)    # 1

| operatörü ile elinizdeki bir sayıyı başka bir sayı ile bit düzeyinde OR işlemine tabi tutabilirsiniz. Örnek kullanım aşağıdadır:

a = 3
# bit değeri: 0011

b = 5
# bit değeri: 0101

a |= b

#         0011
#(OR)     0101
#-------------
#         0111


print(a)    # 7

^ operatörü ile elinizdeki bir sayıyı başka bir sayı ile bit düzeyinde XOR işlemine tabi tutabilirsiniz. Örnek kullanım aşağıdadır:

a = 3
# bit değeri: 0011

b = 5
# bit değeri: 0101

a ^= b

#          0011
#(XOR)     0101
#--------------
#          0110


print(a)    # 6

~ operatörü ile elinizdeki bir sayıyı ~x = -(x+1) işlemine tabi tutabilirsiniz. Örnek kullanım aşağıdadır:

a = 3
# bit değeri: 0011

a = ~a

#-(x+1)    0011
#--------------
#         -0100


print(a)    # -4

>> operatörü ile elinizdeki bir sayının bit değeri üzerinden sağa kaydırma işlemi yapabilirsiniz. Soldan gelen yeni bitle ise 0 değerini alır. Örnek kullanım aşağıdadır:

a = 5
# bit değeri: 0101

a >>= 2
# yeni bit değeri: 0001

print(a)    #1

<< operatörü ile elinizdeki bir sayının bit değeri üzerinden sola kaydırma işlemi yapabilirsiniz. Sağdan gelen yeni bitle ise 0 değerini alır. Örnek kullanım aşağıdadır:

a = 13
# bit değeri: 1101

a <<= 5
# yeni bit değeri: 110100000

print(a)    #416